Kèermèsse in Kan

Kèermèsse in Kan.

In Kan weud drèj kiêr in het jaor kèermès geviêrd: Klàèjnkèermes, Groête Kèermès en Naokèermès.

De uûste, “Klàèjnkèermès”, hèèt plaots op Sakremeensdaog en dat ès altiêd veertien daog nao Peenkste. Dit jaor wór dat 22 juûnie.
Euver dèè kèermès get miê vollegend jaor op de gepasten tiêd.

De Groête Kèèrmès viêre ze in Kan in oktober. As v’r e Kanners gezègde maoge geläove ès dat laot in het jaor. “Kan en Blaor zîên de lèste kèermèsse van het jaor”. In Blaor, e gehuch kot bie Tongere sjènt gàèjn kèermès mie te ziên. Ze weud in eder gevaal neet vermeld in de Kèermèssekalender van Limburreg.
In Kan èsset dit jaor 19 oktober, het vreugste tot het kènt zien want de Groête Kèèrmès vèlt altiêd den uûste zoondig nao 18 oktober.
’n Aander Kanners gezègde hàèlep de Kannernèère vur den daotem te onthawe . “Lukas maog neet mètèète.” Mèt Lukas weud den Hèjlige Lukas, evangelis bedoeld en dèè hèèt z’ne mèèj op 18 oktober. ‘r Kènt dus noêts mèt aonzitte on de lekker gedèkte kèermèstaofel.
Vur wat zjus Lukas en neet ‘nen aanderen hèjlige?
Het wood “Kèermès” keump van “kerkmis” de mès dèj weud opgedraoge vur de eenwèjding van de parochiekèerek te herdeenke en te viêre.
Doh ziên gesjrifte trökgevoonde dèj het bestoon vermelde van ‘n kèerek in Kan roond het jaor 1000 en dèj haaw Sint Lukas as petroênhèjlige. Dèè zal àoch wol de petroênhèjlige gebleve ziên van de kèèreke dèj daonao in 1589 en 1787 gebouwd ziên.
In 1938 wood in den tiêd van pestoêr Joseph van Heukelom ’n nöj kèerek gebouwd en dèj wood on den H. Hubertus touwgewèjd. *
Sint Huubèèr vollegde den H. Lambertus op as bisjop van Mestreech en Tongere. ‘r Braach de bisjopszèètel euver noh Löjk
Sint Huubèèr hèèt z’ne mèej op 3 november en de zoondig dèè het kotste bie dèèn daotem lik – dit jaor dus 2 november-, weud àoch weer feestelek geviêrd dat ès “Naokèèrmès.”

Groête kèermès stèet bekaans hillengaans in het tèeke van plezeer. Naokèermès leut het fees mèt ‘n kèerkeleke viêring begènne. Op dèen daog weud tèjdens de mès broêd gewèjd en weude nao de mès pjàèd en hön door de pestoêr gezèngeld. Het èjndigde dan vreuger waol mèt de plezerige.kramminjao.
Väöl roond dèj kèermèsviêringen ès door de jaore heen veraanderd of zelfs verdwene.
De mènse van de midde en zeker awere generaosie herinnere zich het groêter aontaal kèermèsatraksies vur groêt en klàèjn op het staosieplèejn en de kräömpkes langs de staosiestraot, het haonhouwe vur de vrouwlöj, de kleurige en hil geannemeerde kramminjao, het simbolisch verbrannen van de kèermès. Mesjiên àoch de kèermès as de gelökkige en gezèllige famiêliebelèèvenis van het jaor.
Meh, boê al in väöl däorpe de kèermès niemie bestèet of bekaans niks mie veurstèlt blèjf Kan mèt nog e paor meulekes en kräömpkes, mèt het kèermèsbal en het kniêndjase en veuraal mèt de door de straote van het däorep trèkkende mezieker het folkloristische kèermèsevennemeent in iêre hawe. Gelökkig !!

*Eenlichtinge gekrege van Mathieu Gijbels

kramminjao 1

Kramminjao in Kan

kramminjaon 2