Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Kanne een van de plaatsen waar flink gevochten werd, vooral bij de Duitse aanval op 10 mei maar ook in september 1944 bij de bevrijding door de Amerikanen. Dat er schade was, is wel duidelijk.
Zo wordt de brug over het Albertkanaal op 10 mei door de Belgische militairen opgeblazen.  Dat zorgt al voor de nodige schade. De Duitsers slagen er niet in om Kanne zonder slag of stoot in te nemen en dan komen er bombardementen van de vijand aan te pas en dus bijkomende schade, die door de doorsnee gezinnen niet op tien jaar kan terugbetaald worden.  Ook in 1944 vinden beschietingen plaats, die her en der voor schade zorgen.

De Belgische staat ziet in dat er iets aan gedaan moet worden. Pas in 1948 wordt beslist dat er vanuit de staatskas hulp kan worden geboden, onder meer dankzij de hulp van het Marshallplan, die België van de Verenigde Staten krijgt. Er komt een Ministerie van Wederopbouw met één centrale directie in Brussel en één directie per provincie. De mensen moeten schadedossiers ten gevolge van krijgshandelingen samenstellen. De schade moet wel groter zijn dan 2000 frank. De dossiers worden in tweevoud ingediend in Hasselt, Witte Nonnenstraat. De activiteiten van het ministerie van wederopbouw lopen tot in 1965 en vanaf dan worden de resterende dossiers verwaarloosd. De commissie in Brussel heeft toch de moeite gedaan om een en ander te bewaren.
Voor Limburg zijn er ongeveer 60.000 dossiers.  Zij worden momenteel schoongemaakt en zijn reeds deels terug te raadplegen, ook digitaal. Voor Kanne mag je op zowat 300 dossiers in totaal rekenen. In één en hetzelfde huisgezin kunnen meer benadeelden zijn, hetgeen het schadedossier  kan verdelen over een aantal personen, met als gevolg dat veel dossiers het minimum van 2000 frank niet halen en misschien niet in aanmerking voor schadevergoeding.

Riijksarchivaris Rombout Nijssen onderzocht een 30-tal dossiers van Kanne en presenteerde deze in november 2019 tijdens onze Algemene Jaarvergadering.  Ongeveer 60 procent van die dossiers behandelt de periode van aanvang mei 1940. De overige schadegevallen komen grotendeels uit 1944 ten gevolge van geallieerde  beschietingen of bombardementen. Ook de Duitse werkzaamheden in de mergelgrotten door de Organisation Todt leverden schade op, in bijzonder aan de champignonkwekerijen.

https://heemkundekanne.be/onze-lezingen/jaarvergadering-2019-van-heemkunde-kanne/

Opmerkelijk voor Kanne in de tot nog toe onderzochte dossiers : 25 procent van de aanvragen is lager dan 2000 frank. Maar er zijn op 30 gevallen ook schadegevallen van meer dan 100.000 frank. Er worden nochtans ook uitbetalingen gedaan van minder dan 2000 frank. Weggevoerden, verzetsmensen enz. krijgen toch een vergoeding.
Ook opmerkelijk voor Kanne is dat men bijna systematisch te weinig schadevergoeding vraagt maar toch een grotere uitkering krijgt.  Dit kan natuurlijk ook verklaard worden door de verhoogde kostprijs van materialen, werkloon en zo meer. Dit wordt door de overheid zelf voorgerekend.

Door de dossiers krijg je een idee van doorsnee inboedel en huisraad in de oorlogstijd. Maar je herkent ook de inrichting van een café, de voorraad van een hotel, het instrumenten-bestand van fanfare Alliance.  Je krijgt ook een idee over de graad van welstand bij de diverse benadeelden.

Enigszins uit de band springend is een dossier over schade in een champignonkwekerij ten belope van  242.000 frank. Men kan zich de vraag stellen of er in die bedoelde periode wel zoveel paardenmest voorhanden is en of er wel in die mate vraag is naar champignons. Het bedrag van de uitkering ligt dan ook veel lager.

Dit is een mooi studie-object om onze heemkundige kennis van Kanne aan te vullen. Het kan ook dienen om iets te weten te komen van je ouders en grootouders. Van een twintigtal dossiers hebben Twajn Bettens, Martina Loyens, Guido Thijs en Paul Vrijens de gegevens in Hasselt onderzocht.
Als je wil weten of jouw familie ook oorlogsschade aanvroeg en eventueel kreeg, druk dan op DEZE LINK. Misschien kun je er zelfs een artikeltje over schrijven; zo nodig helpen we je ermee!