Wat Leechmès as kèerkeleke feesdaog betèekent weud kot oêtgelag
in het lèste bläödsje van de parochie: het Joêds gebruûk van offerande
– de prizzentaosie van het kènneke Jezus in den tàèmpel 40 daog nao
z’n geboorte – de kjaatswèjding en kjàèjtskesprosessie . Áoch de
verwèjzing noh Keltische feeste in oongeveer dezellefste tiêd van
het jaor – pannekeuk bakke….
Wèj Keusmis en Drèjkeuninge krèjg àoch Leechmès ’n bezeundere
plaots in de volleksspreuke mèt betrèkking tot wèèr of het lenge van
daog.
Zoe zègge of kènne “de niemie zoe jong Kannernèere” nog de
vollegende Kannerse oêtdrökkinge :
Drèjkeuninge dèed de daog lenge en de naachte strenge. De daog
weude dus langer en de naachte kawer of
As de daog lenge goon de weenternaachte strenge.
Mèt drèjkeuninge lenge de daog mèt ‘nen haonesjrèek: met
driekoningen lengen de dagen met de duur van het gekraai van een haan
of mèt ‘nen haonesjräöm (< sjraom, sjräöm = streep, heel korte afstand. Mèt dèj betèekenis stèet de spreuk kotter bie het Döjts gezègde “Nach Dreikönigstag wächst jeder Tag um einen Hahnenschritt.
Mèt Keusmis of Mèt zwatkeuning of Mèt Drèjkeuninge àèjn meh ’t ès gàèjn; mèt leechmès twie meh ’t ès mie.
As de zon op de kjaats sjèjnt, sjiêper haaw d’n äörte biejee (been d’n äörte op): mèt dèè raod on de sjiêpers begènt in het vollegende beukske van Heemkunde de 51e aofliêvering van “V’r kalle Kanners”. Lètterlek: Als de zon op de kaars schijnt, herder hou je etensresten bij elkaar. As de zon op de kjaats ( aongestoke op Leechmès) sjèjnt, dan mót de sjiêper zöjnig ziên mèt ‘t voor vur de biêste (de äörte) want dan zörreg de bèjs vur druûgte en ès mer wiênig greun.
Op internet hèb iech nog e paor aandere oêtdrökkinge gevoonde mèt dezellefste vasstèlling. Noh ’t Kanners vertaold:
Leechmès helder en klaor; twie weenters in het jaor.
Sjèjnt mèt Leechmès de zon hèet, dan keump nog väöl snie en lèed.
Mèt Maria Leechmés werreme zonnesjiên; dao zal mie snie, iês en gevruûrte as van teveure ziên.
Dan ziên àoch wèr wèèrspreuke dèj het tegeneuvergestèlde bewèère:
Leechmès sjón en klaor giêf e good bèjjejaor of giêf e vröchbaor jaor.
En euver het gebruûk van pannekeuk bakke op Leechmès:
Op 2 fibrewarie ès gèe vröwke zoe àèrem of ze meuk häör penneke wàèrem.
V’r zallen ós mer neet te väöl aontrèkke van wat dèj wèèrspreuke vertèlle en aofwaachte;
v’r motte toch pakke wat keump meh lot uuch de pannekeuk smaoke.
Twajn Bettens