Dialect en Cultuur: Limburgdag 2024 in Sint-Hubertuskerk Kanne

Op 19 april 1839, dag op dag 185 jaar geleden ging Limburg ten oosten van de Maas naar Nederland en Limburg ten westen van de Maas bleef bij België, dat in 1830 in opstand was gekomen tegen het Verenigd Koninkrijk onder leiding van koning Willem I.
Om dat te gedenken is sinds vorig jaar een Limburgdag gehouden om de verbondenheid tussen Oost en West te beklemtonen en te versterken. Vorig jaar ging die dag door in Roosteren (Ned) en Maaseik. Dit jaar was de organisatie in handen van dialectorganisatie Veldeke Bels(j) en Heemkunde Kanne. Het eerste deel van het programma was voorzien in de Sint-Hubertuskerk en na een wandeling zou het tweede gedeelte doorgaan aan en rond de H. Grafkapel. Omdat de weersvoorspellingen uitgingen van regen, buien en flinke wind vond het programma van de Limburgdag 2024 volledig plaats in de Sint-Hubertuskerk. Zowat 150 belangstellenden waren aanwezig en waren vol lof voor het programma en uitvoering. Voorzitter Felix Bergers van Veldeke Bels(j) vertelde dat de Limburgdag als bedoeling had “om de verbondenheid tussen Oost en West te beklemtonen en te versterken”

Felix Bergers van Veldeke Bels(j) praatte het programma aan elkaar en zorgde voor enige dialectteksten


Het programma begon met de leerlingen van het 6de leerjaar van juf Anita uit de plaatselijke basisschool Jekerdal die een aantal ‘Kannerse’ uitdrukkingen en zegswijzen van de hand van dialectkenner Twajn Bettens voordroegen en toonden. Ze hadden die tekeningen zelf gemaakt en een aantal daarvan werden dan ook in het tijdschrift van Heemkunde Kanne geplaatst. De leerlingen waren aanvankelijk even onder de indruk van zoveel mensen maar die plankenkoorts verdween na de eerste gezegdes en ze kregen dan ook terecht een hartelijk applaus.

De leerlingen van de 6e klas van juf Anita


Ook de rest van de middag stond in het teken van het dialect en verliep in het plat. Zo begon Paul Vrijens (Kanne) zijn lezing over de eigenaardige ontstaansgeschiedenis van zijn dorp en van de afbakening van de landsgrens, waarbij de kasteelheer en het kasteel van Neercanne een belangrijke rol speelden. Zo koos kasteelheer baron Ignace de Thier er in 1839 voor om zijn kasteel en zijn bezittingen bij Nederland te laten horen en niet bij de rest van de gemeente Kanne.
Daarna bracht Lou Spronck (Oud Caberg – Maastricht) een bijdrage over de splitsing van beide Limburgen en het gevolg voor de dialecten en de  gevoelens over en weer tussen beide Limburgen. “Deze Limburgdag is er om de pijn van de scheiding enigszins te verzachten, want Nederlands Limburg ging zich vanaf 1867 steeds meer richten op Holland terwijl Belgisch Limburg zich steeds meer op Vlaanderen richtte. Mede daardoor veranderden de dialecten geleidelijk aan al bleven ze samen met het katholiek geloof en een aantal tradities beide provincies verbinden. Helaas stellen we vast dat ‘het plat aon ’t verkummere es’ waardoor de staatsgrens steeds meer een identiteits- en taalgrens geworden is. Zo meende Lou Spronck.

Paul Vrijens Lou Spronck

Daarna was het de beurt aan de Limburgse troubadour Peter Gilson, die in het plat Kanners een aantal liedjes naar voor bracht. Zijn laatste liedje speelde hij samen met Roger Thijs, die het “Kanners volkslied” zong.

Links Peter Gilson, rechts samen met Roger Thijs

De bijna 93-jarige Twajn Bettens, de bezielende kracht van het dialect in Heemkunde Kanne en van Kanne tout court, was dan aan de beurt. Hij las enige van zijn oude gedichten en ook een nieuw geproduceerd gedicht voor en beëindigde daarmee zijn openbaar optreden. Heemkunde Kanne hoopt nog jaren van zijn kennis en kunde te profiteren. De fakkel heeft hij nu overgegeven aan Roger Thijs.

Twajn Bettens jarenlang bezielende kracht voor dialect in Kanne
Twajn Bettens tijdens zijn optreden

Daarna volgde een boeiende historische schets van Guido Thijs (Kanne) over het ontstaan van de Heilig Grafkapel en de “Latijnse school” vlakbij Château Neercanne. Daarbij besteedde hij aandacht aan de rol van timmermanszoon Herman Jekermans, kasteelheer Daniel Wolff de Doppf en de kanunniken van Hoogcruts. Ook de gebeurtenissen op 18 augustus 1914 (de moord op Anna Reggers en Jean Derriks) heeft Guido aan de aanwezigen duidelijk gemaakt.

Tom Theelen (Veldeke) was dan aan de beurt met een prachtig lied en Stan Mardaga en Felix Bergers (beide van Veldeke Bels(j) brachten nog een aantal gedichten in hun taal, het plat van As.
De schepen van cultuur Peter Neven bracht een plaquette mee van de eerste dag van de Eerste Wereldoorlog, die binnenkort wordt aangebracht bij het monument van die oorlog in de Brugstraat. Schepen Neven en burgemeester Mark Vos loofden de inspanningen voor het behouden van het plat Limburgs en hesen samen met Heemkundevoorzitter Frans Mourmans de interlimburgse vlag.
Tenslotte bood de gemeente een receptie aan aan de aanwezigen, die genoten hadden van een fijne en informatieve middag rond onze eigen taal.

Tom Theelen
Stan Mardaga
Schepen Peter Neven en de plaquette
Burgemeester Mark Vos


Alle foto’s zijn gemaakt door Danny Willems, de foto van Twajn tijdens zijn toespraak door John Sabel



3 gedachten over “Dialect en Cultuur: Limburgdag 2024 in Sint-Hubertuskerk Kanne”

  1.  

    Mooie beschrijving van een gesmaakte Limburgdag. Een welgemeende proficiat voor de organisatoren.

  2.  

    Proficiat met dit initiatief.
    Werkgroep WO 2
    Martenslinde

  3.  

    Prachtige samenvatting van een mooie namiddag.

Reacties zijn gesloten.